Bebekken ilk besin olan karşılaştığımız anne sütünden sonra süt ve süt ürünleri tüm dünya genelinde temel besin gruplarından biri olarak kabul ediliyor. 2001 yılında süt ve süt ile ilişkili her şeyi kutlamak için bir gün olması gerektiğine karar veriliyor ve festivaller için bir gün belirleniyor: “Dünya Süt Günü”
Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Diyetisyen Sinem Usuk, sütten gelen şifayı anlattı.
Beslenmenin Temel Kalsiyum Kaynağını, Süt Oluşturuyor
Süt grubunda yer alan başlıca besinler; süt, yoğurt, kefir ve peynir. Süt grubu besinler; protein, kalsiyum, B2 vitamini ve B12 vitamini başta olmak üzere birçok besin öğesinin önemli kaynağı. Süt grubunda bulunan kalsiyumun diğer besinlerde bulunan kalsiyuma kıyasla insan vücudu tarafından daha iyi kullanıldığını biliyoruz. Kalsiyum, kemik-diş sağlığının devamı ve gençlik döneminde kemik mineral içeriğinin desteklenmesinde rol alan en önemli öğe. Beslenmemizin temel kalsiyum kaynağını ise süt ve süt ürünleri oluşturuyor.
Süt ve süt ürünlerinin içerdiği kaliteli protein her yaş grubunda vücudun çalışması; çocukluk döneminde büyüme, yetişkinlikte ise doku onarımının sağlanması için gerekli. Bu grupta yer alan B vitaminleri ise, başta kırmızı kan hücreleri ve sinir hücreleri olmak üzere vücutta önemli işlevlere sahip.
Kişiler Mevcut Sağlık Durumlarına Göre Süt Ürünleri Tercih Etmeli
Süt ve süt ürünleri yağ içeriği yönünden de zengin bir grup. Doymuş yağ ve kolesterol ile birlikte yağda eriyen A vitaminini de içeriyorlar. Süt ürünün içerdiği yağ miktarı tercih edilen çeşide göre değişiyor; kaşar peynirinin yağ içeriğinin çok yüksek olduğunu görürken lor peynirinde çok daha düşük yağ miktarı görüyoruz. Dolayısıyla kişiler mevcut sağlık koşullarına göre tercih edecekleri süt grubu çeşidini beslenme ve diyet uzmanlarıyla birlikte değerlendirmeliler. Peynirlerin ise genel itibariyle tuz içeriğinin yüksek olduğunu tuz kısıtlaması yapması gereken bireylere hatırlatmakta fayda var.
Günlük ne kadar süt ve süt ürünleri tüketmeliyiz?
Tüketilmesi gereken miktar; yaş, cinsiyet ve fizyolojik duruma (büyüme ve gelişme dönemi, gebelik ve emzirme dönemi, yaşlılık vb) göre değişiklik göstermekte. Günlük tüketilmesi önerilen miktarlar 1-3 yaş grubu çocuklarda 4 porsiyon, 4-6 yaş grubu çocuklarda 3-4 porsiyon şeklindedir. 7-9 yaş grubu çocuklarda 3 porsiyon, 10-18 yaş grubu çocuklarda 4 porsiyon süt tüketimi yeterlidir. Yetişkinlerde ise bu oran 3 porsiyon ve 65 yaş üzeri bireylerde 4 porsiyondur. Bunu bir örnekle açıklayacak olursak; günlük 4 porsiyon süt ve süt ürünü tüketmesi gereken 6 yaşında bir çocuk sabah kahvaltısında 1,5-2 dilim peynir (60 gr) ve 1 bardak (200 ml) süt, öğle veya akşam yemeğinde 3-4 kaşık (150-200 ml) yoğurt, akşam uyumadan önce içeceği 1 bardak süt veya 1 bardak ayran/kefir (350 ml) ile günlük ihtiyacını karşılayacaktır. Sizler de kendi yaş grubunuz ve ihtiyacınıza göre günlük süt ve süt ürünleri tüketiminizi yukarıda bahsettiğim örneğe benzeterek düzenleyebilirsiniz.
‘Meyveli’ Etiketiyle Satılan Süt Ürünlere Dikkat!
Süt ve ürünleriyle ilgili önemli bir diğer nokta da dışarıdan hazır satın aldığınız “meyveli” etiketiyle satılan süt, yoğurt, kefir tercihleriniz. Sağlıklı bir seçim yaptığınızı düşünürken vücudunuza yüksek miktarda işlenmiş (rafine) şeker aldığınızı hatırlatır, bu ürünler yerine kendiniz taze mevsim meyveleri ekleyerek süt ve süt ürünlerini zenginleştirmenizi öneririm.
